“Thu đi để lại lá vàng,
Mụn đi để lại vô vàn vết thâm.”
Đối với các bạn tuổi teen thì mụn có thể là vấn đề đau đầu nhất, bởi vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến phần nhìn và rất khó bị che đi bởi các lớp make-up. Và rồi, sau khi qua khỏi giai đoạn lo âu về mụn, lại phải đối đầu với các vết thâm, nám cứng đầu và từ đây công cuộc trị thâm nám gian khổ và dai dẳng bắt đầu.
Tại sao cần trị thâm nám da mặt?
Khác với mụn, thâm nám không khiến chúng ta đau nhức nhưng sẽ bám theo dai dẳng trên mặt, đôi khi càng để lâu lại càng nặng hơn và khó có thể trị dứt điểm. Thâm nám tuy không ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe nhưng sẽ khiến cho làn da không đều màu, khiến ta mất tự tin. Cộng thêm việc thường xuyên sử dụng các sản phẩm kem nền hay che khuyết điểm có texture dày để che đi các vết thâm sẽ khiến cho da bị bí tắt lỗ chân lông lại gây ra mụn, rồi lại để lại thâm, một vòng lẩn quẩn.
Đối với những vết thâm nhẹ nhàng thì dễ dàng thôi, chúng ta có thể che đi bằng kem che khuyết điểm, nhưng đối với những vết thâm lâu năm đặc biệt là các vết nám sẽ ăn sâu xuống da phải sử dụng một lượng lớn kem che khuyết điểm khiến cho lớp nền bị dày, dễ nứt, không tự nhiên, chưa kể đến không phải lúc nào chúng ta cũng có thể make up đúng không? Và lớp trang điểm đẹp nhất cũng chính là làn da đẹp. Vậy nên việc trị thâm nám da mặt dù cho khó khăn cũng là vô cùng cần thiết.
Thâm nám là gì? Nguyên nhân tạo ra thâm nám?
Để có thể tìm ra giải pháp khắc phục một vấn đề đầu tiên chúng ta cần hiểu rõ nguyên nhân của vấn đề đó.
Thâm hay còn gọi là Hyperpigmentation. Các vết thâm xuất hiện là do sự viêm da, tổn thương da, sau đó da chúng ta sẽ phát tín hiệu làm tăng cường các sắc tố melanin (có gốc là Melanocytes) ngay tại vùng da đó để bảo vệ da và vô tình hình thành các cặn lắng trên da, để lại vết thâm. Đây cũng là lý do chúng ta không nên tự ý nặn mụn, vì khi càng nặn mạnh làm tổn thương lớp tế bào sừng nhiều hơn làm tăng kích thích các sắc tố melanin ngay tại vùng da đó khiến cho da sậm màu hơn rất mất thẩm mỹ. Đồng thời, kết hợp với ánh sáng mặt trời sẽ làm cho vết thâm ngày càng đậm màu, càng để lâu sẽ càng khó trị hơn. Hình trên mình để là mô tả quá trình tạo ra thâm nám của ánh sáng mặt trời nhưng các bạn có thể hình dung khi da bị tổn thương cũng sẽ như vậy.
Còn nói về nám da, hay còn gọi là Melasma đây là một vấn đề đau đầu với các phụ nữ ở tuổi trung niên, phần lớn do sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai hoặc với các phụ nữ sử dụng thuốc ngừa thai cũng có thể bị tăng sắc tố do cơ thể họ cũng trải qua loại thay đổi nội tiết tố tương tự xảy ra trong thai kỳ. Ngoài ra, nám da còn đặc biệt xuất hiện nhiều ở trường hợp của những phụ nữ thường xuyên làm việc trong môi trường đầy ánh nắng mặt trời mà không sử dụng kem chống nắng trong thời gian dài. Lý giải cho điều này ta có thể xem qua nghiên cứu sau: Trong ánh sáng mặt trời có bao gồm 2 loại tia UV là UVA và UVB. UVB có hại cho da hơn UVA tuy nhiên có thể được cản bớt bởi tường bê tông và kính cũng như quần áo, nhưng cho dù ở trong nhà vẫn có thể chịu tác động bởi tia UVA. Vì vậy nếu không sử dụng kem chống nắng trong thời gian dài, da chúng ta rất có thể sẽ bị tia UVA kích thích các hắc tố gây nên các gốc nám sâu trong da, tạo ra những mảng nâu (gọi là nám mảng) hoặc những chấm đen trên da (gọi là nám chân sâu).
Ngoài ra, nám da còn tạo ra do nóng gan, sự lão hóa, sự thay đổi nội tiết tố hay là tác hại của việc nhiễm độc các kim loại nặng như (thủy ngân, chì, ….) hay corticoid có trong kem trộn.
Căn bản thì thâm hay nám đều có nguồn gốc từ melanin, nhưng bạn cũng đừng vội ghét bỏ em melanin nhé. Đây chính là hàng rào bảo vệ da đầu tiên của cơ thể đấy, giúp ngăn chặn tia cực tím và các chất oxy hóa xâm nhập vào da, giúp da tránh những tổn thương, còn bảo vệ da khỏi bệnh ung thư nữa đấy. Nhiều người ví melanin như con dao hai lưỡi ấy, có lợi cho sức khỏe nhưng gây mất thẩm mỹ trên da.
Trị thâm nám da như thế nào?
Sau khi đã biết ảnh hưởng cũng như nguyên nhân của những vết thâm nám cứng đầu, bây giờ chúng ta đã có đủ hành trang để cùng bắt đầu bước vào con đường tìm cách trị nám xóa vết thâm đáng ghét này nhé.
Có rất nhiều công nghệ hiện đại ra đời để phục vụ cho mục đích trị thâm nám của con người, tuy nhiên các phương pháp này khá đắt đỏ và luôn ẩn chứ nhiều rủi ro, còn các sản phẩm trị thâm nám trên thị trường Việt Nam hiện nay lại lẫn rất nhiều kem trộn, sử dụng một thời gian có thể bào mòn da, làm nhiễm độc da, làm cho tình trạng nám da càng ngày càng nặng hơn. Vậy nên phải tìm hiểu thật kỹ một sản phẩm trước khi đưa lên mặt mình nhé. Thật sự có những nhóm chất đặc trị thâm nám mà vẫn an toàn cho làn da, bài viết này mình sẽ chỉ tập trung vào việc đưa các chất này vào hỗ trợ da thông qua đường bôi nhé. Để truyền tải nội dung này được dễ dàng hơn, mình sẽ chia các nhóm đặc trị thâm nám thành 3 nhóm khác nhau dựa theo công dụng nhé.
Nhóm 1: Có tác động lên các enzym tham gia tổng hợp melanin
Hydroquinone có tác dụng ức chế sản sinh enzym và tiêu diệt tế bào melanocyte, là thành phần vàng trong việc trị nám. Tuy nhiên chỉ nên sử dụng hydroquinone dưới 5% vì bạn sẽ không muốn da mình dễ bắt nắng hay chuyển màu thành xanh đen đâu đúng không? Thế nhưng, hydroquinon cũng được khuyến cáo có thể gây hại cho con người, nên được sử dụng kết hợp với các chất khác như Glycolic Acid hay Kojic Acid để giảm kích ứng và tăng hiệu quả điều trị.
Ngòai ra, hiện nay các nhà khoa học cũng tìm ra được những nhóm chức khác có thể thay thế cho Hydroquinone:
- Tiêu biểu là Tranexamic Acid, hiệu quả tương tự có khi còn nhỉnh hơn, nhưng không để lại tác dụng phụ.
- Alpha-Arbutin và Kojic Acid: Arbutin tuy khả năng làm sáng da thấp hơn so với Hydroquinone tuy nhiên lại mang tính ổn định và ít để lại tác dụng phụ hơn, đặc biệt khi kết hợp với Koji Acid có tác dụng làm chất oxy hóa và ngăn chặn tác hại của gốc tự do.
- Ngoài ra, trong nhóm này còn có mặt các chất Vitamin C – giảm hoạt tính enzyme tyrosinase, nên cho hiệu quả rõ rệt nhưng vẫn rất an toàn, tuy nhiên lại dễ bị oxy hóa, hòa tan trong nước nhưng không bền, do vậy các nhà sản xuất đã thay vitamin C nguyên chất thành các nhóm chức dẫn xuất của vitamin C như Ethylated Ascorbic Acid – EAA và Nano Vitamin C kết hợp với lớp bọc liposome làm bền vững hơn mà vẫn thấm nhanh sâu vào da.
- Ngoài ra còn có các nhóm chức khác như Azelaic Acid, Chiết xuất cam thảo,…
Nhóm 2: Giúp ức chế quá trình di chuyển của melanosome
- Niaciamide an toàn hơn so với hydroquinone, nhưng không nên sử dụng kèm với vitamin C nguyên chất vì rất dễ gây nên tình trạng đỏ da, thay vào đó vẫn có thể sử dụng kết hợp với các dẫn xuất vitamin C như mình đã nhắc đến ở trên.
- Nhóm 2 còn có sự góp mặt của nhóm các dẫn xuất từ đậu nành (Soy extract) đã được chứng minh có khả năng làm trắng rất hiệu quả.
Nhóm 3: Nhóm chức giúp tăng chu kỳ tái tạo da, loại bỏ tế bào chết, kích thích sản sinh tế bào mới, làm sáng và đều màu da
Bao gồm: AHA, BHA, PHA, Retinoids.
- AHA: Axit này hoạt động như một chất tẩy tế bào chết hóa học, giúp kích thích “lột da” một cách tự nhiên, làm da trở nên mềm mại, trắng sáng.
- BHA: Đây là một axit dạng dầu nên có khả năng thâm nhập sâu vào lỗ chân lông giúp loại bỏ bụi bẩn, tế bào chết bị tắc nghẽn.
- PHA: Tương tự hai thành phần trên, PHA cũng có thể tẩy tế bào chết. Nhưng nhờ có kết cấu phân tử lớn hơn nên nó giúp phát huy công dụng trên bề mặt biểu bì da mà không làm ảnh hưởng đến các tầng da bên dưới. PHA còn có khả năng hút ẩm nên da sẽ không bị khô căng sau khi tẩy da chết với PHA.
- Retinoids là các phái sinh của vitamin A. Retinoids được biết đến với khả năng kích thích tạo collagen trong da, giảm nếp nhăn, kích thích hình thành tế bào trong lớp biểu bì và giúp tăng hoạt động phân bào trong biểu bì, hỗ trợ quá trình phân chia tế bào…
Lưu ý khi điều trị thâm nám sau mụn
Các vết thâm không thường xuyên tự nhiên xuất hiện, mà đi kèm với chúng luôn là các đốm mụn, sau khi hết mụn rồi mới bắt đầu đến thâm, trị thâm nám đã khó nhưng đối với làn da nhạy cảm sau mụn lại còn khó hơn. Khi bị mụn, tức là da chúng ta đang có những tổn thương, cần chăm sóc da thật cẩn thận để cho da được phục hồi lại, tái tạo lớp màng bảo vệ da, cũng như làm dịu da sau mụn rồi mới bắt đầu bước trị thâm được. Thành phần làm dịu da lý tưởng đó chính là Panthenol hay còn gọi là Vitamin B5.
Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho làn da, các bạn nên điều trị mụn dứt điểm rồi mới sử dụng các kem trị thâm nám sẽ hiện quả hơn đấy. Nên hiểu rõ các vấn đề của da rồi mới chọn thành phần và từ đó chọn các sản phẩm uy tín để có được làn da tốt nhất nha.